لزوم انجام اقدامات مناسب برای كاهش تاثیرات منفی OTTها
تاثیر منفی خدمات آنلاین بر درآمد اپراتورها
خدمات آنلاین دیگر خدماتی اضافه بر سرویس اصلی نیستند، بلكه جزیی اساسی و پراهمیت در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات هستند كه حركت به سمت اقتصاد اپ را جهت دهی می كنند و از آنجایی كه تاثیرات OTT های ارائه دهنده خدمات ارتباطی بر درآمدزایی اپراتورهای موبایل منفی است و در نتیجه برخی معتقدند رگولاتوری ها باید اقدامات مناسبی انجام دهند تا تاثیرات منفی به حداقل برسد.
به گزارش اچ پی به نقل از ایسنا، با ظهور ارتباطات Over-The-Top یا OTT مانند اسکایپ، واتساپ و اینستاگرام اپراتورهای موبایل گرفتار چالش های فراوانی در زمینه مدل تجاری خود شدند. ارتباطات OTT بطور مستقیم با خدمات تماس صوتی و پیامک اپراتورها رقابت می کند و الان بخشی جدانشدنی از زندگی روزمره کاربران در سراسر جهان شمرده می شود. همین طور OTT ها قسمتی از حرکت جهان به سمت اقتصاد مبتنی بر اپلیکیشن (یا اقتصاد اپ) به شمار می آیند.
اقتصاد اپ به مجموعه همه فعالیت ها، محصولات و خدمات اقتصادی اطلاق می شود که برای ارائه کارکردهای اپلیکیشن به کاربران نهایی بوسیله سرویس موبایل پهن باند لازم است که می توان آنرا به دو دسته کلی (OTT) و دسته «بیت ها و اتم ها» دسته بندی کرد. دسته اول برنامه هایی است که بطور کامل یا بطور غالب روی شبکه موجودیت دارند، همچون برنامه های پیام رسان مثل تلگرام و فیسبوک و هر برنامه ای که محتوا و اطلاعات را بین کاربران جابه جا کند. بیت ها و اتم ها برنامه هایی هستند که از شبکه ارتباطی برای ارائه یک خدمت در جهان واقعی استفاده می نمایند، مانند اپلیکیشن های تاکسی یاب.
هر یک از این دسته ها، چالش های خاص خودرا دارند که در گزارش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، دسته اول یعنی خدمات OTT مورد بررسی قرار گرفته است و چندین جنبه از چالش ها و الزامات حاکم بر مقررات گذاری آن مطرح گردیده است. دسته بیت ها و اتم ها نیز به سبب تاثیرگذاری مستقیم بر سایر بازارها، نیازمند توجه جدی از طرف مقررات گذاران حوزه مالی و بازار بوده و ابعاد آن فراتر از صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات است.
چالش های ناشی از خدمات OTT
همچون چالش های ناشی از پدیده آمدن خدمات OTT که گزارش اتحادیه جهانی ارتباطات (ITU) با عنوان «چالش ها و فرصت های مقررات گذاری در اکوسیستم جدید ICT» بدان پرداخته است، می توان به کاهش حاشیه سود و تضعیف قدرت بازار اپراتورها و متعاقبا سرمایه گذاری کمتر در توسعه و نوآوری، افزایش قدرت بازار ارائه دهندگان خدمات آنلاین، ازدحام در زیرساخت و سایر تجهیزات موجود، رفتار نابرابر رگولاتوری ها در قبال بازیگران مختلف بازار همچون در مساله مالیات گذاری، نقض حریم شخصی و حاکمیت کاربران بر داده ها، چالش مجوزدهی به خدمات آنلاین و نحوه اعمال مجوزها اشاره نمود.
مقررات گذاران ارتباطات و فناوری اطلاعات در سراسر جهان، همیشه مفهوم رضایت بلندمدت کاربران را بعنوان یک اصل مدنظر قرار داده اند. یک رویکرد مبتنی بر رضایت بلندمدت، علاوه بر این که به مقرون به صرفه بودن خدمات توجه دارد، امکان سرمایه گذاری در توسعه و نوآوری از طرف اپراتورها را نیز در نظر می گیرد.
بااینکه قیمت های پایین در کوتاه مدت به نفع مصرف کننده است، اما در طولانی مدت منجربه کاهش رضایت کاربران ناشی از افت کیفیت سرویس و برآورده نشدن انتظارات جدید خواهد شد. در این میان ظهور OTT ها نیز منجربه کاهش حاشیه سود و تضعیف قدرت بازار اپراتورها شده است که سرمایه گذاری کمتر اپراتورها در توسعه و نوآوری را به دنبال خواهد داشت و بدین سبب یک چالش شمرده می شود.
همین طور سرمایه گذاری گسترده OTT ها در زیرساخت اینترنت، همچون راه اندازی مراکز داده و کابل های فیبر نوری زیردریایی، قدرت بازار این گروه را افزایش داده و پس معادلات جدیدی در اقتصاد حوزه ارتباطات شکل گرفته است. این چالش ها، نهادهای رگولاتوری را در سراسر جهان به چاره اندیشی و اتخاذ تدابیر مناسب وا داشته است.
در حوزه راهکار اصلی برای مواجهه با چالش های ناشی از گسترده OTT ها می توان به مشارکت و همفکری بین رگولاتوری ارتباطات و سایر نهادهای ذی ربط در حاکمیت همچون رگولاتوری اقتصادی و تاسیس نهادهایی در جهت فراگیری اجتماعی و توانمندسازی اقشار مختلف جامعه اشاره نمود.
تاثیرات OTT ها بر درآمدزایی اپراتورها
موضوع مهمی که در رابطه با OTT ها مطرح می شود این است که آیا OTTها جایگزین خدمات اپراتورها هستند یا مکمل آنها؟ فهم صحیح این مساله به ترسیم خط مشی رگولاتوری در مقابل OTT ها کمک می نماید. در شکل زیر، محور افقی نشان گر افزایش بالقوه درآمد اپراتورهای ثابت و همراه ناشی از هر سرویس است. این افزایش درآمد به دنبال افزایش تعداد کاربران گوشیهای هوشمند و یا افزایش مصرف داده اینترنتی توسط کاربران فعلی پدیده می آید. محور عمودی در شکل نیز تاثیر هر سرویس بر زیرساخت اپراتور است.
دسته خدمات ارتباطی (اسکایپ، ایمو، واتس اپ) با تاثیر درآمدی کم و تاثیرات متفاوت بر زیرساخت که تهدیدی برای اپراتورها قلمداد می شوند. (زیرا جایگزین خدمات SMS و تماس صوتی اپراتورها هستند.)؛ دسته شبکه های اجتماعی (فیس بوک، اینستاگرام، لینکداین) از هر دو جنبه نسبتا خنثی محسوب می شوند؛ دسته اکوسیستم بازار موبایل (بازارهای اندروید و اپل) تاثیر کمی بر زیرساخت داشته ولی سبب افزایش درآمد اپراتورها می شوند؛ دسته سرگرمی و رسانه (یوتیوب و نت فلیکس)، ضمن تاثیرگذاری بالا در هر دو محور، منفعت زا محسوب می شوند؛ دسته موتورهای جست وجو و کسب اطلاعات، با تاثیر کم بر زیرساخت و درآمد بالا، فوق العاده منفعت زا هستند.
شبکه های نظیربه نظیر (P۲P) هم همچنین هستند. بدین سبب تاثیرات OTT های ارائه دهنده خدمات ارتباطی بر درآمدزایی اپراتورهای موبایل منفی است و رگولاتوری ها باید اقدامات مناسبی انجام دهند تا تاثیرات منفی به حداقل برسد.
رویکرد رگولاتوری ها در مقابل OTTها
نحوه مواجهه رگولاتوری ها با فعالیت OTT ها شامل طیف متنوعی از اقدامات می شود. در ابتدای طیف که کم ترین دخالت رگولاتوری را شامل می شود، این نهاد حتی می تواند دسترسی به خدمات OTT را بهبود بخشد و به صورتی نقش تسهیل گر ایفا کند. برای مثال در استرالیا و ایالات متحده آمریکا این رویکرد اتخاذ شده است. اقدام قابل انجام دیگر، نظارت بر خدمات ضمن حفظ وضع موجود (Status Quo) است. هند، کره جنوبی و خیلی از کشورهای دیگر این رویکرد را دنبال می کنند.
ایجاد یک سازوکار رگولاتوری نیز یک اقدام قابل انجام است. این سازوکار را کشورهای اتحادیه اروپا (از جمله با وضع قوانین GDPR) و سنگاپور در پیش گرفته اند. آخرین و سخت گیرانه ترین راهکار، ممنوعیت فعالیت خدمات آنلاین جهانی است، یعنی ممانعت از خدمات دهی یک شرکت OTT، مگر این که یک شرکت محلی باشد یا یک شرکت خارجی باشد که با یک اپراتور شبکه محلی شراکت دارد. این رویکرد را کشورهایی مثل امارات متحده عربی، عربستان (تا پیش از اختتام سال ۲۰۱۷)، چین و اندونزی اتخاذ نموده اند.
بر طبق گزارش ITU، منافع مصرف کنندگان از خدمات آنلاین قابل توجه است، بدین سبب حتی اگر رگولاتوری ها اقدامات ساختاری در مواجهه با خدمات OTT انجام دهند، تاریخ نشان داده است که محدودیت های وضع شده برای تکنولوژیهای جدید به دشواری حفظ می شود و نمی تواند در طولانی مدت دوام بیاورد. در نهایت عنوان شده که نظارت مستمر بر خدمات، ضمن ایجاد سازوکارهای مقرراتی بمنظور کنترل بر ارائه دهندگان خدمات آنلاین یک رویکرد معقولانه شمرده می شود. سازوکارهای مقرراتی وضع شده می تواند مشارکت بین خدمات دهندگان آنلاین و اپراتورها را تسهیل کند.
مقررات گذاری OTTها از منظر گزارش چشم انداز مقررات گذاری جهانی ICT
بر طبق گزارش «چشم انداز مقررات گذاری جهانی ICT» که در سال ۲۰۱۸ توسط ITU انتشار یافته است، پلت فرم های دیجیتال مسائل جدیدی را از منظر رگولاتوری پدید آورده اند، همچون رقابت، صیانت از حقوق مشتری و دسترسی جهانی. تابحال پلت فرم های دیجیتال عموما از حوزه رگولاتوری خارج بوده اند، اما بتازگی جنبه های مختلفی همچون امنیت، حریم شخصی و خدمات با نرخ صفر مورد توجه مقررات گذاران قرار گرفته است.
بااینکه خود مقررات گذاری یک شیوه مورد نیاز در این حوزه می باشد، اما گاهی اثرگذاری لازم را ندارد (به خصوص در پلت فرم های بزرگ)، یک نسخه تکامل یافته از مقررات گذاری موسوم به مقررات گذاری خاموش نیز مطرح گردیده است که در آن رگولاتوری تنها زمانی وارد عمل می شود که وضعیت از حد قابل تحمل فراتر رفته باشد. این رویکرد می تواند از رگولاتوری همیشه فعال که تابحال موسوم بوده، در زمینه پلت فرم های دیجیتال موثرتر عمل کند. برای مثال، نظارت بر محتوا به خود پلت فرم سپرده می شود، مگر زمانی که مورد خاصی نیاز به بررسی رگولاتوری داشته باشد.
نحوه مواجهه رگولاتوری های مناطق مختلف جهان با پلت فرم های دیجیتال متفاوت می باشد. در ۳۹ کشور، رگولاتوری موظف به وضع مقررات شده است. در این کشورها وضع مقررات عموما در حوزه شبکه های اجتماعی و شبکه های توزیع محتوا (CDN) انجام شده است. در ۱۴ کشور مقررات گذاری در حال انجام می باشد و در ۲۴ کشور برنامه ریزی برای وضع مقررات در آینده انجام شده است.
از لحاظ نوع قوانینی که در رابطه با مسائل مختلف مربوط به پلت فرم های دیجیتال وضع می شود، اتفاق نظری وجود ندارد. برای مثال تا سال ۲۰۱۷ محتوای اینترنت در حدود ۶۰ درصد کشورها هیچ مقرراتی نداشته، حال آنکه این رقم برای محتوای پخش همگانی شش درصد بوده است. در واقع که مسئولیت رگولاتوری محتوای اینترنت با چه سازمانی باشد و چه نوع محتوایی باید ممنوع شود، همچنان مورد بحث است.
بی طرف بودن شبکه نیز همیشه یک موضوع داغ در مجامع قانونی بوده است. مدافعان بی طرفی شبکه از حق دسترسی برابر همگان به خدمات اینترنتی دفاع می کنند، حال آنکه مخالفان این مفهوم، کند شدن روند توسعه و سرمایه گذاری را مطرح می کنند. تا سال ۲۰۱۷، کمتر از ۳۰ درصد کشورها قوانین یا مقرراتی دراین زمینه تصویب کرده اند.
موضوع خدمات با نرخ صفر نیز از موضوعات مهم مربوط به پلت فرم های دیجیتال است. در این خدمات مشترک بابت دسترسی به یک پلت فرم خاص هزینه پهنای باند نمی پردازد. مطالعاتی که دراین زمینه انجام شده، نشان میدهد ریسک ایجاد فضای غیررقابتی در این رویکرد وجود دارد. البته خدمات دولتی با نرخ صفر مطرح گردیده است که می تواند خدمات دولت را به همه اقشار گسترش دهد.
هم اکنون، حفاظت از داده های کاربران به دلایلی همچون انتشار اطلاعات توسط خود کاربران، ظهور خدمات جدید با استفاده های جدید از داده (برای مثال تحلیل خریدهای کاربران در فروشگاه های اینترنتی)، ابهام در مالکیت داده و منابع مختلف تولید داده، بسیار دشوار شده است.
بطور کلی در سال ۲۰۱۷، ۱۰۹ کشور مقرراتی دراین زمینه داشته اند. این رقم در سال ۲۰۱۵ تعداد ۸۳ کشور بوده است که مشخصا یک روند افزایشی را نشان میدهد. البته نحوه مواجهه با این مساله از لحاظ چشم انداز بین کشورها متفاوت می باشد. برخی کشورها حفاظت از داده را قسمتی از صیانت از حقوق مشتری دیده اند و برخی دیگر ایجاد فضای رقابتی را هدف ایجاد قوانین دانسته اند.
موضوع مورد بحث دیگر در فضای مقررات گذاری ICT، وضع مالیات برای خدمات دیجیتال است. دو رویکرد متضاد دراین زمینه دیده می شود. یک رویکرد پشتیبانی از مالیات بر کسب وکارهای دیجیتال با هدف افزایش درآمد دولت و رویکرد دیگر مخالف مالیات با هدف پشتیبانی از مصرف کنندگان، صاحبان کسب وکار و رشد اقتصادیست.
انواع مختلفی از مالیات نیز پدید آمده که بر پیچیدگی مساله افزوده است، از جمله: مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر فروش، مالیات بر سود، مالیات بر دارایی ها، مالیات بر طیف فرکانسی، مالیات بر واردات، مالیات بر محتوا و انواع مالیات مختص به یک حوزه، تا سال ۲۰۱۷ پرکاربردترین مالیات از نوع ارزش افزوده بوده (۱۱۹ کشور) و بعد از آن مالیات بر فروش (۱۰۶ کشور) بوده است.
مقررات گذاری از دیدگاه سازمان ارتباطات کشورهای مشترک المنافع (CTO)
سازمان ارتباطات کشورهای مشترک المنافع (CTO) یک مطالعه مبتنی بر افکارسنجی درباب فرصت ها و چالش های OTTها و نیاز به مقررات گذاری آنها انجام داده است. نتیجه این مطالعه بیان کننده آن است که اختلاف نظر فاحشی بین گروه هایی که مورد مطالعه قرار گرفته اند وجود دارد. این گروه ها شامل حاکمیت ها، رگولاتوری ها و مقررات گذاران، ISP ها، شرکت های حوزه تلکام، پخش همگانی و اپراتورهای شبکه، فراهم آورندگان و سازندگان خدمات OTT و تولیدکنندگان محتوا و اپلیکیشن برای این خدمات، مصرف کنندگان، جوامع مدنی و گروه های حمایتی می شود.
تمامی این گروه ها به جز فراهم آورندگان و سازندگان خدمات OTT شدیدا بر این باور هستند که چارچوب مقررات گذاری فعلی برایOTT ها مناسب نمی باشد و باید چارچوب جدیدی اتخاذ شود. همچنین، بیشتر رگولاتوری ها براین باور هستند که چارچوب مقرراتی باید بر خدمات بین المللی و نیز محلی اعمال شود.
مساله دیگر این که ۱۰۰ درصد ISP ها، شرکت های حوزه تلکام، پخش همگانی و اپراتورهای شبکه بر این باورند که فراهم آورندگان خدمات OTT باید به نگهداری شبکه کمک کنند. ۶۵ درصد مقررات گذاران و ۱۱ درصد شرکت های OTT با این عقیده موافق هستند. ۱۰۰ درصد فراهم آورندگان خدمات OTT مخالف الزامی شدن کمک این شرکت ها به بودجه خدمات جهانی(USF) هستند، در صورتیکه اکثریت جامع رگولاتوری ها و حدودا ۶۷ درصد اپراتورها با چنین الزامی موافق هستند.
درباب کیفیت سرویس (QoS) برایOTT ها، بی طرفی شبکه و مستقل بودن خدمات سنتی اپراتورها از خدمات OTT نیز اختلاف نظر وجود دارد و در نهایت این تحلیل در گزارش مطرح گردیده است که رگولاتوری ها و مصرف کنندگان نیاز به یک چارجوب مقرراتی جدید را به خصوص در جهت حفظ حقوقISP ها، شرکت های حوزه تلکام، پخش همگانی و اپراتورهای شبکه درک کرده اند.
مقررات گذاری OTT در کشورهای منتخب
در استرالیا، کمیسیون رقابت و مصرف کننده (ACCC) یک پرسشنامه بمنظور بررسی این که آیا پلت فرم های دیجیتال از قدرت بازار خود به شکل مخربی در عقد قرارداد با مصرف کنندگان، تولیدکنندگان محتوا و تبلیغات کنندگان بهره می برند یا خیر، تنظیم کرده است و ACCC روندهای طولانی مدت را بررسی می کند تا اثر تغییرات فناورانه بر بازار رسانه و تبلیغات مشخص شود.
اتحادیه اروپا، سیاست هماهنگی را در قبال پلت فرم های دیجیتال در پیش گرفته است. در این راستا، یک مجموعه مقررات جدید با هدف ارتقای انصاف و شفافیت در پلت فرم های آنلاین وضع شده است. مفهوم قابل حمل بودن داده نیز در قوانین جدید منظور شده است که جابه جایی داده از یک پلت فرم به پلت فرم دیگر را الزامی می کند. این رویه سبب افزایش رقابت می شود. سفارش هایی نیز در ارتباط با مبارزه با محتوای غیرقانونی انتشار یافته است. همین طور خدمات ویدئو استریمینگ غیرملی نظیر نت فلیکس ملزم شده اند با صنعت فیلم سازی کشورهای اتحادیه اروپا مشارکت کنند.
رگولاتوری هند (TRAI) نیز سفارش نامه ای درباب امنیت و حریم شخصی و مالکیت داده منتشر نموده است که مسائل مربوط به OTT ها را نیز در بر می گیرد. مطابق این سفارش نامه، هر فردی مالک داده های شخصی خویش است و شرکت هایی که داده ها را پردازش می کنند متولیان صرف آن هستند.
بطور کلی می توان گفت روند مقررات گذاری OTT در اغلب کشورها همچنان در مرحله مطالعات، افکارسنجی و یا انتشار سفارش نامه قرار دارد و مقررات جامعی درباب آن وضع نشده است. همین طور مسائل مربوط به این حوزه در خیلی از کشورها برگزاری داده هایی را برای حل مسائل به صورت موردی به دنبال داشته است
همچون این موارد می توان به دادگاه عالی برزیل درباب دسترسی مقامات ذی ربط به ارتباطات افراد در پلت فرم های شرکت های آمریکایی نظیر فیسبوک در زمان تحقیقات جنایی، دادگاهی در ایالات متحده آمریکا درباب نیاز به حکم قضایی برای دسترسی به موقعیت مکانی کاربران موبایل، در اتحادیه اروپا که چندین پرونده در زمینه ی عملکرد ضدرقابتی در بازارهای دیجیتال تشکیل داده است، یک دادگاه در آلمان درباب این که خدمات ایمیل مبتنی بر اینترنت، به خصوص جیمیل، آیا جزو خدمات مخابراتی تحت مقررات محسوب می شوند یا خیر اشاره نمود.
بنا به نظر اتحادیه جهانی ارتباطات، نظارت مستمر بر خدمات، ضمن ایجاد سازوکارهای مقرراتی بمنظور کنترل بر ارائه دهندگان خدمات آنلاین، یک رویکرد معقولانه برای نهادهای مقررات گذار شمرده می شود. سازوکارهای مقرراتی وضع شده می تواند مشارکت بین خدمات دهندگان آنلاین و اپراتورها را تسهیل کند.
بطور کلی، بهترین رویکرد رگولاتوری ها در قبال ارتباطات OTT، در مقررات گذاری هرچه بیشتر خلاصه نمی گردد، بلکه باید به مقررات گذاری بهتر پرداخت، که در سطح منطقه یا جهانی هماهنگ شده باشد؛ حرکت به سمت خدمات بر پایه (IP اینترنت) را مورد تایید قرار دهد؛ برای پارادایم جدید رقابتی مناسب باشد؛ نیاز به مقررات گذاری مشارکتی بین رگولاتوری حوزه های مختلف را تایید کند.
درنهایت محیط جدید مقررات گذاری باید این واقعیت را بپذیرد که خدمات آنلاین دیگر نباید به صورت (Over-The-Top) (خدماتی اضافه بر سرویس اصلی) فرض شوند، بلکه این خدمات هم اکنون جزیی اساسی و پراهمیت در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات هستند که حرکت به سمت اقتصاد آپ را جهت دهی می کنند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب